Hayvan Çiftliği dendiğinde akla hayvanlar üzerinden eleştirilen diktatörlük kurumudur. Romanda anlatılmak istenen diktatörlük kavramı domuzlar üzerinden işlenir. Aslında domuzlar diktatörü anlatır. O diktatör Stalinden başkası değildir.
Fabl türü bu roman dünya edebiyatının “yergi” türünün başyapıtlarından biridir.
Konumuz bir çiftlikte geçiyor demiştik. Bu çiftlikte hayvanlar kendilerini sömüren insanlara başkaldırırlar ve bu başkaldırı neticesinde yönetimi ele geçirirler. Ne yazık ki kurdukları sistemde ortaya daha zalim bir yönetim çıkar.
Kitabın ismine aldanarak bu kitabın küçükleri eğlendirmek için yazılmış bir masal kitabı olduğunu zannetmeyin. Elinize alıp okumaya karar verdiğiniz bu kitap bir politik taşlamadır ve alanında yazılmış çok önemli bir eserdir.
Şimdi bu önemli eseri yazan yazarı tanıyalım.
George Orwell Kimdir?
Hindistan’da 25 Haziran 1903 yılında dünyaya gelen George Orwell İngiliz edebiyatının önemli yazarlarından biridir. Asıl adı Eric Arthur Blair olan yazar bu ismini çok kullanmamıştır. Sadece soyluların çocuklarının okuduğu Eton Koleji’nde okumuştur. Bu okulu bitirdikten sonra üniversite öğrenimi yapmadan Birmanya’da İmparatorluk Polis Okulu’nda görev yapmıştır. Orada gördüğü haksızlıklara ve zulme dayanamayarak tekrar Avrupa’ya geri dönmüştür.
Bu olaydan sonra maddi sıkıntılarla boğuşan George Orwell, Jack London’un izinden gitmeye karar vermiş ve yazarlığı seçmiştir. Keskin bir nişancı tarafından İspanya iç savaşında gırtlağından vurularak ölümden dönmüştür. George Orwell yazarlığı seçmesinden sonra roman, deneme ve fabl gibi çeşitli türlerde eserler yazmaya başladı. Eserlerinin hangisini okursanız okuyun çok derin bir gözlem yeteneği olduğunu hissedersiniz.
‘Burma Günleri’ adlı romanını 1934 yılında yayınladı ve bu romanında polis teşkilatında görev yaparken elde etti izlenimleri anlattı. Yine İspanya iç savaşındaki izlenimlerini anlattığı Katalonya’ya Selam adlı eserini 1938 yılında yayımlamıştır..
Onu dünyaya tanıtan ‘Hayvan Çiftliği’ adlı eserini 1945 yılında yayınladı. Kitapta Rus devrimiyle birlikte Stalin’in davaya olan sadakatsizliğini siyasal fabl çerçevesinde ele aldı ve böylece dünyaca tanınan bir yazar haline geldi. Baskıcı ve totaliter liderleri konu etti ‘1984’ adlı romanını 1949 yılında yayınladı ve insanların hırslarına olan eleştirisini ele aldı. Bu eseri ile edebiyat tarihinin en çok okunan kitapları arasına girmeyi başardı.
Yakalandığı verem hastalından kurtulamayarak 21 Ocak 1958 tarihinde Londra’da tedavi gördü hastanede hayatını kaybetmiştir.
Hayvan Çiftliği konusu ve anlatımı
Hayvan Çiftliği George Orwell’in keskin zekasının örneklerini sergilediği romanıdır. Eleştiri hatta karşı duruşunu hayvanlar üzerinden o kadar ustalıkla anlatmıştır ki, politikanın gerçek yüzünü, iktidar mücadelesinin tüm yönlerini korkusuzca ortaya koymuştur.
Bu işi o kadar ustalıkla ve gerçekçi yapmıştır ki, bir çok ülkede iktidarlar bu kitaba sansür koymak zorunda kalmıştır. Zamanın İngiltere ve Amerikasında yer yer kelimeler ve anlatımlar değişikliklere uğratılmış olsa da yazarın usta anlatımı yine de anlatmak istediklerini anlatmaya yetmiştir.
Bu kadar ustaca anlatımı olan Hayvanlar Çiftliğini önemli kılan nedir?
Bay Jones bir çiftliğin sahibidir.Bay Jones genelde içki içen ve sarhoş olan bir insandır. Yine içki içip sarhoş olduğu bir gece Koca Reis isimli domuz rüyasında gördüklerini arkadaşlarına etrafına toplayarak anlatır. İnsanların hayvanları çok kötü şartlarda tuttuklarını, insanların üretmeden tüketen tek varlık olduğunu arkadaşlarına heyecanla anlatır. Bu konuşmadan sonra hayvanlar arasında çok büyük bir coşku oluşur ve oluşan coşku neticesinde çıkan gürültüden Bay Jones uyanır ve tüfeğini karanlığa doğru ateşler ve çiftlik korkudan sessizliğe geçer ve herkes uyur.
Sabah kalktıklarında Koca Reis uykusunda ölmüştür. Ancak yaptığı konuşma çiftlikteki hayvanlar arasında çok büyük etki yaratmıştır. Hayvanların en zekileri olan domuzlar ve onlarında en zekileri olan Snowball ve Napoleon’a eğitme ve örgütlenme görevi verilmiş ve hayvanların ayaklanması başarılı bir şekilde gerçekleşmiştir. Bay Jones çiftlikten kovulmuş ve çiftlik yönetimi tamamen hayvanların eline geçmiştir.
Daha sonra hayvanlar arasında devam eden bu iktidar mücadelesini bambaşka noktaya evrilir.
Kitaptaki hayvan karakterleri Stalin ve etrafındaki insanlara göre uyarlanmıştır. Durmadan içki içen ve sarhoş olan çiftlik sahibi Stalin’den başkası değildir. O içip sızdıkça hayvanlar aç kalmakta ve zor hayat şartları içinde yaşamak zorunda kalmaktadırlar.
Ve romanın sonunda aslında makaranın başa saracağını öğreneceksiniz. Bu kadar ipucu yeter diyor ve sizi bu güzel kitapla baş başa bırakıyorum.
Ve Son söz!
George Orwell’in usta kalemiyle anlattığı politikanın ve yönetimlerin gerçek yüzünü okumanızı şiddetle tavsiye ederim. Hakikaten karakterlerin bu kadar yerli yerine oturtulduğu ve bir dönemin hayvanlar üzerinden ustalıkla anlatıldığı bir kitap nerede ise bulmak zordur diyorum. Bunu görebilmek için eğer okumadıysanız, okumanızı tavsiye ederim. Pişman olmayacaksınız.