Böyle buyurdu Zerdüşt kitabı herkes için değişik duygular ifade eden bir kitap. Bazılarına çok sıkıcı gelirken, bazılarına çok ilgi çekici gelebiliyor. Bana göre Friedrich Nietzsche’nin anlatımı ile farklı bir boyuta taşıyarak “üstün insan” özelliklerinin parke taşlarını döşediği bir kitap.
Felsefe tarihinin önemli isimlerinden olan Friedrich Nietzsche yazdığı kitaplar ve düşünsel dünyası ile farklı bir yer edinmiş ve iz bırakmış bir kişidir.
Friedrich Nietzsche’nin hayatı
Friedrich Nietzsche’nin hayatını anlatırken tabi ki bir kronoloji sunacağız ama bu sefer ona farklı bir şekilde yer vereceğiz. Çok uzun olmayan hayatında dine, yaşama ve olgulara farklı bakışı ile insanların üzerinde etki bırakmış bir insandır. O yüzden hayatı ile beraber düşünce dünyasına da girmeye çalışacağız.
Yazması zor olsa da söylemesi kolay olan bir isme sahip yazar. Ni-Çe…
Yazmaya kalktığınızda zorlanabilirsiniz benden söylemesi.
Almanya’nın doğu bölgesinde 1844 yılında doğan Friedrich Nietzsche çocukluğunu sakin bir köyde geçirdi. Babası kilisede rahipti. Çok başarılı bir okul hayatı oldu. Antik Yunan konusunda o kadar iyiydi ki bu başarısından dolayı, henüz 20’li yaşlarındayken Basel Üniversitesi’nde ‘profesör’ ünvanı aldı.
Bu ünvana sahip olsa da kariyer hayatı hiç iyi gitmedi. Akademisyen arkadaşlarından çok çabuk bıktı ve işini bırakarak İsveç Alplerinde bulunan Sils Maria’ya taşındı. Eserlerinin çoğunu tabiatın koynundaki bu sessiz yerde hazırladı. Nerede ise başyapıt olarak görülen ‘İnsanca Pek İnsanca’i ‘Trajedinin Doğuşu’, ‘Şen Bilim’, ‘Böyle Buyurdu Zerdüşt’, ‘İyinin ve Kötünün Ötesinde’ , ‘Ahlakın Soykütüğü’ Alplerin bu küçük yerleşim yerinde hazırladı. Sevdiği kadın ile arası iyi değildi ve çok fazla problemi vardı. Yazdığı kitaplar satmadı ve daha 40’lı yaşlarında zihinsel çöküş yaşadı. Bir gün sokakta gezerken sahibinden dayak yiyen bir ata rastladı ve atın boynuna sarılarak seni anlıyorum diyerek saatlerce ağladı. Hiç düzelemedi ve bu zamandan yaklaşık 10 yıl kadar sonra 55 yaşında öldü.
Nietzsche’nin düşünce dünyası
Erken denilen bir yaşta ölmesine rağmen düşünce dünyasına bıraktıkları yadsınamayacak kadar çoktur. Onu sevenler ve onun düşünce dünyasını önemseyenler hiç de azımsanmayacak kadar çoktur.
“Üst insan” diye tanımladığı bir insan prototipi vardı kafasında. O insanlar hayat onlara ne sunarsa sunsun, hangi zorluğu yaşarlarsa yaşasınlar muhakkak bunların üstesinden gelecek bir çıkış yolu bulabilirler diyordu Hıristiyanlık üzerinden dine bakış açısı şöyleydi. Güçlü bir statüyü, doyumsuz cinselliği, entelektüel bir girişimci olmayı ve yaratıcı özellikleri elde edecek yeteri düzeyde beceriye sahip olamadıkları için bunları kötüleyen yeteneksiz ve ikiyüzlü insanlardı ve bunu bir sistem haline getirmişlerdi. Ona göre din işte buydu.
Alkolü hiç sevmezdi ve alkolü ve dini insan iradesine engel olan iki unsur olarak görürdü. Su içerdi ve tek özel içkisi süttü.
Hıristiyanlık üzerinden anlatımları ile dine karşı olduğunu ifade etmekten çekinmese de “Hayatın problemleri ile uğraşabilmek için” inançlı olmanın işe yarabileceğini söylerdi. Üniversitelerin insanları öldürdüğüne inanır ve burada sadece akademik askerlerin yetiştirildiğini vurgulardı. Her çağın kendine göre spesifik ve psikolojik sorunları olacağını ve bunların çözümünde filozofların tespitler yapıp çözümüne yardım etmeleri gerektiğine inanır ve söylerdi.
Ve “Böyle Buyurdu Zerdüşt
Böyle buyurdu Zerdüşt kitabını anlatmaya çalıştığımız kitapta aslında yazarına daha fazla yer vermiş olduk. Çünkü Nietzsche’nin eserlerini zorlanmadan okumak için onu çok iyi tanımak gerektiğini bilmek gerekir.Tanıtımını yaptığımız kitap gerçekten okunması gereken bir kitap. Birazdan aşağıya alıntılayacağım bazı cümlelerden de anlayacağınız gibi içindeki aforizmalar sıradan beyinlerin ortaya çıkarabileceği sözler değildir. O yüzden okurken azami dikkat gerektiren bir kitaptır. Aslında Nietzsche’nin kitapları okuduğumda ben alışılmış düşünce kalıplarımı yıkmam gerektiğine inanıyorum. Nietzsche insanı bilinç olarak sanki bir üst versiyon “üstinsan” olmamız için beynimizi zorluyor. Böyle buyurdu Zerdüt kitabını okurken farklılığı hissedeceğini tahmin ediyorum
Kitabın içinden bazı aforizmalar
Ruhun bedeninden çok önce ölmüş olacak.
Artık korkma hiçbir şeyden.
Ruhun bedeninden önce öldüyse korkmana gerek yok. Sen zaten bir ölüsün başka nasıl muhteşem anlatılabilirdi ki?
Şöyle söylemişti şeytanın biri bana :
“Tanrının insana olan sevgisi cehennemidir .”
Sonra şöyle dediğini duydum :
“Tanrıyı, o zavallı insanlara duyduğu merhamet öldürdü. “
Tanrıyı yok edenlerin aslında onun merhametine sığındığını iddia edip kötülük yapmaya devam edenler olduğu bundan daha vurucu bir şekilde anlatılamazdı.
Beni anlamıyorlar.
Ben, bu kulaklara göre ağız değilim.
Daha ne desin değil mi?
Kitabı okuduğunuzda bu aforizmalar gibi yüzlercesini okuyacak ve farklı bir beynin akılla yoğurup kaleme döktüğü bir kitap okuyacaksınız.
Ve son sözümüz
Nietzsche gerçekten okunması gereken bir düşün adamıdır. Onu tanımak için en iyi başlangıç “Böyle Buyurdu Zerdüşt kitabıdır. Kitabın içine daldığınızda düşünce dünyanızın yepyeni bir bilince açılacağından şüpheniz olmasın.